Iedereen kent waarschijnlijk de uitdrukking ‘een klap van de molen krijgen’. Deze en andere uitdrukkingen laten zien dat molens al eeuwen een vast onderdeel zijn van het Nederlandse landschap. Dat geldt ook voor St. Odiliënberg, waar de Molen van Verbeek een gezichtsbepalend deel van het dorp is. Ik praat met John Beckers en Michel van der Beek, beide als vrijwillige molenaar verbonden aan de Molen van Verbeek.
Hoe zit het die klap van de molen, kan dat nog steeds gebeuren? John: “Nee, dat gebeurt niet, daarvoor hechten we te veel aan veiligheid van onszelf en eventuele bezoekers. Leuk zo’n uitdrukking, maar dat is voor de boekjes. De praktijk is dat we met een monumentaal gebouw te maken hebben, waar we voorzichtig en zorgvuldig mee om moeten gaan”.
Behoud van de molen
John is al enkele jaren als vrijwillige molenaar actief in St. Odiliënberg, Michel voegde zich enkele maanden geleden bij hem. Samen met Pierre Konings zorgen zij ervoor dat de Molen van Verbeek regelmatig draait. Een lust voor het oog, zeker voor de liefhebbers.
Hoe word je vrijwillig molenaar? John: “Bij mij was het toeval. Mijn vrouw bracht met een groep schoolkinderen een bezoekje aan de molen in Stevensweert. Haar verhalen maakte me nieuwsgierig. Na het verzamelen van nog wat achtergrondinformatie heb ik contact gezocht met Pierre. Met hem heb ik vervolgens enkele dagdelen meegelopen op de molen. Dat zorgde ervoor dat ik steeds enthousiaster werd. Het kunnen beheren van een dergelijke molen, maar ook het behouden van de molen voor deze gemeenschap zijn voor mij belangrijke drijfveren”. Voor Michel, die door John werd benaderd voor dit vak, geldt hetzelfde. “Het is fascinerend hoe deze molen werkt, hoe stil het is als de molen draait. Ook het omgaan met de weerselementen maakt het heel interessant”.
Wieken
Die laatste opmerking van Michel is niet onbelangrijk. Een molen (in dit geval een korenmolen uit 1883) kan alleen functioneren als er wind is. Het kunnen ‘lezen’ van het weer is een vaardigheid die molenaars moeten beheersen. John: “Voordat je iets met de windmolen kunt doen, kijken we naar het weer. Bijvoorbeeld hoe sterk is de wind, uit welke richting waait de wind, is het voldoende veilig of is er onweer of ander onheilspellend weer op komst. Pas dan kun je de molen startklaar maken”.
Al zouden we het dus willen, de Molen van Verbeek draait niet iedere dag. De molen, in eigendom van de gemeente Roerdalen, is in principe iedere zaterdagmiddag open van 13.00 tot 16.00 uur. Als er dan voldoende wind is kunnen passanten de draaiende wieken zien. Maar ook als de wind dan zwak is, zijn zij van harte welkom om de molen van binnen te komen bekijken.
Opleiding
Moet een vrijwillige molenaar uit een bepaald hout gesneden zijn, of kan iedereen dit doen? Michel: “Je moet wel belangstelling hebben en willen leren. Molenaars hebben vaak uiteenlopende achtergronden. Ik ken een chirurg die in zijn vrije tijd molenaar is”. John vult aan: “Je moet uiteraard wel een opleiding volgen en uiteindelijk een examen doen. Al met al ben je daar wel één tot twee jaar mee bezig. Dan ben je gemiddeld zo’n vijf uurtjes per week bezig met praktijk en theorie”.
Ik hoor mensen met hoogtevrees al denken ‘dat is niets voor mij’. Dat blijkt een fabel. Michel: “Natuurlijk moet je wel eens in de wieken, om een doek te bevestigen of een vlagwimpel op te hangen. Vergelijk dat maar met het klimmen op een stevige, vaststaande ladder. Het valt best mee”.
Hoewel het aantal molens in Nederland niet toeneemt (ze worden immers niet meer gebouwd) is er wel altijd behoefte aan nieuwe molenaars. John: “Nieuwe molenaars zijn altijd welkom. We kunnen dan de inzet van de uren verdelen en andere activiteiten rond de molen ontwikkelen. Maar ook molengidsen, die geen molenaar zijn maar wel een goed verhaal kunnen vertellen aan bezoekers of op een andere manier zich willen inzetten voor het behoud van de molen in het dorp, zijn van harte welkom. Ook zij volgen een korte opleiding”.
Gemeenschap
Bij de Molen van Verbeek zijn er ook mogelijkheden voor groepsexcursies of speciale bijeenkomsten. John: “Dat mag nog wel meer worden. We kunnen de molen namelijk ook op een doordeweekse dag openstellen, bijvoorbeeld voor een groepsbezichtiging, of een schoolexcursie. Op die manier stellen we de molen nog meer beschikbaar voor de gemeenschap. En daar draait het wat ons betreft om”.
Interesse? Stuur een mail naar molenvanverbeek@molensroerdalen.nl of kijk eens op https://molensroerdalen.nl/
St. Odiliënberg, 27 november 2023
Tekst: Freek Noten
Foto: Freek Noten
